بدون شایسته سالاری توسعه و پیشرفت جوامع دچار مشکل می گردد
مایکل یانگ در کتاب ظهور شایسته سالاری در سال 1958 در مورد شایسته سالاری برای اولین بار مطالب زیادی عنوان نمود. چیزی که مایکل یانگ در این موارد به اشاره داشت زیرسوال بردن سیستمی بود که سعی می کرد جایگاه اجتماعی افراد را ازطریق تلاش و هوشمندی تعریف کند، درحقیقت مایکل یانگ این شیوه را چیزی غیر از نمایشی بودن فرهنگ موجود تلقی نمی کرد که منجر به لگام گسیختگی های اجتماعی افراد جوان و جویای نام متخصص و ماهر و بی منزلت شدن ارزشهای حاکم میشد و این مسئله دقیقا در آن زمان متعارض استیلای طبقه اشراف و سنتی گرا بر جامعه بود.
دراینکه مفهوم شایسته سالاری چیست و یک نفر شایسته باید دارای چه خصوصیات و ویژگی هایی باشد برهمگان پوشیده نیست، چیزی که این روزها بیشتر به چشم می آید عدم وجود نظامی است که باعث میشود افراد شایسته و برخوردار از منصب یا جایگاهی در فراخور ساز وکار بهره مند و بهره ور دور باشند...همه بدون تردید قبول خواهیم داشت که در یک سیستم هدفمند و برنامه دار اگر گزینش براساس نظام شایسته سالاری بنا نشود ریشه های زیرساختی و کاربردی از بین می رود.این موضوع کاملا مبرهن است ، بنابراین اگر در سیستمی نقصان باشد یعنی نظام شایسته سالاری در آن سیستم نهادینه نشده است ،اولین و ساده ترین نتیجه یا خروجی آن سیستم ناکارآمدی است.
امروز واگویه ما در مورد چرایی این مسئله است ...اینکه چه چیزهایی باعث میشود که یک سیستم یا سازمان علیرغم گرایش به فرهنگ شایسته سالاری نتواند در اجرا به نظام مورد نظر برسد. عوامل ومولفه های زیادی دراین مسیر نقش دارد مهمترین این موارد را میتوان به عدم وجود تفکرات آزاداندیشی ، بالندگی، تعهد، قانونمند، شفاف و تحولگرا اشاره داشت. وجود نظام سنتی مدیریتی بویژه روشهای کدخدامنشی در جوامع توسعه نیافته ، فرهنگ قبیله گرائی ، حزب سالاری ، انتصابات سیاسی و برمبنای قدرت یا منزلتهای اجتماعی ، انتصابات فامیلی، زن سالاری ، مردسالاری و دامن زدن به تعصبات بین این دو موضوع آخر.... این موارد را تشدید میکند.ضمنا دربسیاری از سازمانها بویژه سازمانهای دولتی هراس مدیران بالادستی از سبقت افراد شایسته زیر دست ، وجود باندها و سازمانهای غیررسمی ، روابط دوستانه غیر ضوابطی ، رویکردهای تملق جویی و ترویج فرهنگ چاپلوسی و...و مهمتر از همه این موارد تمایل مدیران به فردگرایی و حفظ فوت و فن کار یا به بیانی دیگر نهادینه شدن تفکرات مستبدانه مدیریتی بویژه در سوابق بالای مدیریتی در یک پست یا منصب خاص که به نظرم در سنین اجرایی بالای شش یا هفت سال یک مدیر در راس یک کار اجرایی دچارش میشود و...همه میتوانند مانعی باشند تا شایسته سالاری در مسیر خود دچار انحراف شود. از آفتهای مهم این موضوع اینست که در سیستمهایی که دچار این مشکل میشوند مدیران وکارشناسان از هم فاصله می گیرند واین مسئله بزرگترین ضربه را از نقطه نظرات تخصصی و بهر ور بودن سیستم ایجاد میکند که در واگویه های گذشته از آن صحبت شد.
بنابراین توجه داشته باشیم که یک سیستم شایسته سالار همیشه اقبال عمومی داشته و همواره در برنامه ها ، گرایش به اهداف را تسهیل میکند. هر زمان خطاها زیاد باشد، انحراف برنامه و اتلاف منابع افزایش یابد و.... مطمئنا رویکردهای شایسته سالاری در آن سیستم در اولویتها قرار نداشته است که چنین بازخوردی ایجادشده است. پس میل به تفکرات شایسته سالاری میتواند بسیاری از مواضع غیرمطمئن را دچار حدوداطمینان بالاتری کند این نباید در فرهنگ مدیریتی ما نادیده گرفته شود.
سبز باشید و ماندگار
