مرور فرضیه های دین گریزی در جامعه جوانان
علت دین گریزی در همه ادیان یکسان نیست و براساس گزارشات و تحلیلهای مفسران مختلف دلایل متعدد و متعارضی به همراه دارد...مهمترین دامنه قابل مشاهده دین گریزی در طبقه جوانان و نسل اخیر است که متاسفانه اتفاق افتاده است ...............................
یکی از مبتلات جامعه کنونی ما امر دین گریزی یا دوری از فریضه های مسلم و اصول دینی است که متاسفانه در نسل کنونی ما بیشتر دیده میشود.
همه میدانیم که دین داری فطری است و هیچکس نمیتواند از این امر اجتناب کند.... اما دین گریزی به معنای کم رنگ شدن مباحث دینی در زندگی افراد است و به دین خاصی هم اختصاص ندارد، درتمامی ادیان وجوددارد.
علت دین گریزی در همه ادیان یکسان نیست و براساس گزارشات و تحلیلهای مفسران مختلف دلایل متعدد و متعارضی به همراه دارد...مهمترین دامنه قابل مشاهده دین گریزی در طبقه جوانان و نسل اخیر است که متاسفانه اتفاق افتاده است ...امروزه بسیاری از جوانان در سایه دین گریزی در نوعی بی سروسامانی یا چندگانگی بسر میبرند که به نظر میتواند در آینده ناهنجاری های زیادی ایجاد کند................اگر بخواهیم این پدیده رایج را مورد ارزیابی قرار دهیم لازمست تا مفسران وکارشناسان چندرشته ای و بخشهای مختلف را در ارزیابی و تفسیر موضوع به همراه داشته باشیم...به نظرم بعنوان یک عضو عادی در جامعه ای که این رویکردها را بارها مشاهده کردم مهمترین این دلایل را میتوان در چارچوب مسائل زیر ارتباط داد که جای دارد کارشناسان و تحلیلگران اجتماعی نگاه کلان و بالادستی بیشتری را دراین زمینه ارائه داده ومراتب اصلاحی را اعلام نمایند:
اصلی ترین عوامل دین گریزی در جوانان و نسل کنونی به دو دسته درونی و بیرونی شامل میشود که دسته بیرونی را میتوان همان عوامل محیطی اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی و … نیز اطلاق نمود.
مولفه های درونی تاثیرگذار را میتوان به برخی ویژگی های معنوی ، شناختی و عاطفی هر فرد در گرایش یا روی آوردن و فاصله گرفتن از دین ارتباط داد. البته بروز این عوامل را میتوان متاثر از نظام آموزشی رایج هم ارتباط داد.
همانطور که درمباحث و نوشته های قبلی بارها گفته شد متاسفانه خیلی از مصادیق و مبانی آموزشی درچارچوب نظام تفکر نهادینه نشده است، بلکه نظام تعلیمی وتبلیغی به جای تفکر و تجسس در امور حقیقت جویی و دانستن بیشتر گرایش یافته به امور انباشت محفوظات ...و همین مسئله در ارتقای مبانی معنویت گرایی مشکلات و نارسائی هایی ایجاد کرده است که در بعضی مواقع گرایش به دین گریزی بویژه درجوانان را دامن می زند. سرکوب پرسش گری ، تشرزدن و برافروختن ، شتابزدگی در پاسخ ،گذار بی دلیل از واقعیت و پاسخ مبتنی بر ادله های واهی و غیرمستند یا هرگونه جوابی که مخاطب را بر حقیقت جویی یا تفکر بیشتر منع کند میتواند رویکردهای دین گریزی را تشدید نماید.
باید توجه داشت که نمی توان پرسشی را از میان بردحتی با مخالفت یا اشکال تراشی بی دلیل ...زیرا در این صورت انحراف بیشتر در اصل پرسش یا یادگیری ظاهر خواهد شد که باعث می شود تا انسان به این دلیل که پاسخی دریافت نکرده است خود در آن زمینه تجربه پیدا کند.باید توجه داشته باشیم کهً اگر با سؤالات و مجهولات به درستی و با پاسخ های منطقی برخوردشود، به جای مصرف کننده اندیشه، تولیدکننده اندیشه هایی خواهیم شد که چه بسا درراه نهادینه کردن مباحث دینی و گرایش افراد به دین بسیار اهمیت داشته باشد. به نظرم لازمست بسترهای لازم یا پناهگاه های امن پرسشگری را در لایه های ذهنی و تصورات فکری مخاطب بویژه جوانان ایجادنمود و آنرا با امکان پاسخ گویی بهینه در مخاطبان رشد داد.
یکی دیگر از مواردی که دراین زمینه خیلی مشاهده میشود اینست که متغیرهای جامعه جوانان زیاداست، غفلت از این دنیا و نوسانات آنها و درنظرنگرفتن خواستگاه و گرایش های نسل جوان میتواند این موارد را تشدیدنماید. باید ویژگی ها و معیارهای نسل حاضر را به درستی شناخت و با توجه به آنها به تعلیم و تربیت او پرداخت. نکته مهم دیگر در ارتباط با نسل جوان تربیت قوایی است که در وجود انسان است که مطمئنا به لحاظ اصالت و حکمت و مصلحت باید درحد طبیعی و مشروع هدایت وکنترل شود.غریزه واحتیاجات طبیعی درصورت تراکم و سرکوب واکنشهایی به همراه دارد که امروزه شاهد بازخوردهای نامناسب این مکانیزم طرد در جامعه زیاد هستیم.
عامل تاثیرگذار دیگر تهاجم فرهنگی است که باعث رواج فساد وبی قیدی در بین مردم خصوصاً نسل جوان است که گاهی با ایجاد شبهات و وارونه جلوه دادن مسائل دینی هم صورت می پذیرد.باید توجه داشته باشیم که جامعه اخلاقی جامعه ای است که نیازهای اجتماعی اولیه در آن تأمین است و در کنار آن آزادی و امنیت و محبت وجود دارد. دراین بین رعایت اصل تعادل یا به عبارتی دوربودن از افراط وتفریط میتواند نقش بسزایی داشته باشد. از طرفی آمیخته شدن آموزه های دین با خرافات، بدعت ها و مسائل خارج از دایره دین و عقل، سبب ایجاد تصویر غیر واقعی و غیر قابل قبول از دین خواهد شد که نتیجه اش طرد شدن دین و بروز گرایشات دین گریزی خواهدبود.
البته عوامل بیرونی زیادی هم دراین میان نقش دارد که مهمترین عامل به نظرم فاصله کمتر بین واقعیت و حقیقت در اصول دینی یا بعبارتی کسانی است که به عنوان یک فرددیندار مجری برخی از امور اجتماعی یا مردمداری هستند. دین همیشه به ما تصویر مناسب و مردم پسندی ارائه میدهد .بی توجهی و خودمحوری در خارج از این اصول میتواند با کم آگاهی و کم توجهی مخاطب دین گریزی بیشتری را در مخاطبان مختلف ایجادنماید.
آنچه بیان شد تنها بخشی از عوامل موثر دردین گریزی است که باید برای جلوگیری از این عواقب با اتخاذ تدابیرعقلانی پیوند نسل جدید را با دین مستحکم تر نمود. نداشتن آگاهی درست از ماهیت دین و نقش و کارکرد آن ، عدم تفکیک بین ذات دین و مدعیان دینداری و ثبت نقاط ضعف دینداران در پرونده دین، موجب اهمیت ندادن به دین و دین گریزی می شود.
باید درنظرداشته باشیم که همه افراد در یک درجه و مرتبه مشخص و تثبیت شده ای از معنویت وایمان قرار ندارند! و در دامنه جاذبیت مختلفی ازمسائل نفسانی و مادی و دنیایی نسبت به مسائل دینی قرار می گیرند ، کم رنگ شدن یا گرایش به امور دین در بعضی از افراد و در برهه ای از زمان امری عادی است. دلیل این نکته نیز هم مبرهن است زیرا انسان موجودی با اراده و انتخاب گر است و عوامل متعددی می تواند الزامات و تعهدات او را تحت تأثیر قرار دهد. از این رو ممکن است در برهه ای از زمان انجام فرائض و تعهدات خود را ترک نماید یا رفتارهای غیر دینی یا حتی ضد دینی از او سر بزند! اما در همان زمان به بعضی از برنامه های دیگر دین پای بند باشد و یا در زمان ها و مکان های خاص و ویژه این پای بندی خود را بروز دهد. در هر حال هر یک از عوامل میتواند به تنهایی یا به همراه سایرعوامل علت و منشأ دین گریزی باشد. بیاد داشته باشیم که با توجه به شرایط ومکان و سایر متغیرهای تاثیرگذار لازمست تا عوامل تشدیدکننده را احصاء نموده وبا ارتقای عوامل تحدیدی نه تهدیدی ! نسبت به محدود و کاهش سطح تاثیرگذاری آنها اقدام نمود.
